De verdeling van een nalatenschap (erfenis) is een veelbesproken onderwerp. Je wordt erfgenaam door benoeming in een testament of op grond van de wet. In een testament wordt vermeld wie de erfgenamen zijn en op welk deel van de nalatenschap zij recht hebben. Omdat iemand die erfgenaam is in de rechten en plichten van de erflater (de overleden persoon) treedt, ontvangt die de bezittingen en de schulden. Als er geen testament is gemaakt, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en voor welk deel van de erfenis. Dit wordt het versterferfrecht genoemd. Er is sprake van de wettelijke verdeling van een erfenis als er geen testament is opgemaakt en de persoon die is overleden zijn of haar echtgenoot en een of meer kinderen als erfgenaam achterlaat, of als er wel een testament is waarbij de wettelijke verdeling niet is uitgesloten. De wettelijke verdeling is in het leven geroepen om de langstlevende echtgenoot een sterkere positie te geven ten opzichte van de kinderen, en bestaat sinds 1 januari 2003.
Wanneer geldt de wettelijke verdeling?
De wettelijke verdeling geldt in de situatie zonder testament van de overledene of als er wel een testament is waarin niet van de wettelijke wordt afgeweken. De wet bepaalt dat de wettelijke verdeling van een erfenis van toepassing is als de overleden persoon in zijn testament niet afweek van de wettelijke verdeling of bij leven geen testament heeft opgesteld. Daarnaast geldt de wettelijke verdeling als erfgenamen een geregistreerd partner of echtgenoot en minimaal één kind als erfgenaam achterlaat. Ook kan het voorkomen dat een of meer kleinkinderen in de wettelijke verdeling meedoen. Die kunnen namelijk via plaatsvervulling als erfgenaam opkomen in de plaats van hun vader of moeder. Als de erflater dit uitdrukkelijk in het testament heeft vastgelegd, kunnen stiefkinderen ook meedoen in de wettelijke verdeling.
Wat is het kindsdeel?
Als de wettelijke verdeling van toepassing is, krijgt de langstlevende echtgenoot automatisch alle goederen van de erfenis en moet die alle schulden van de nalatenschap voor zijn of haar rekening nemen. De kinderen van de erflater krijgen een geldvordering ter grootte van hun erfdeel op de langstlevende echtgenoot. Dit staat ook bekend als het kindsdeel. De kinderen krijgen het kindsdeel niet direct. Volgens de wet kunnen kinderen hun kindsdeel bij de wettelijke verdeling in principe pas opeisen bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot, als de langstlevende echtgenoot failliet is verklaard of als de langstlevende in de schuldsanering terecht is gekomen. Bij de wettelijke verdeling erven dus ten minste één kind en de langstlevende echtgenoot. Deze verdeling van de erfenis is in feite geen echte ‘verdeling’ omdat alle goederen en schulden door het overlijden automatisch aan de langstlevende echtgenoot toekomen.
Wat is de legitieme portie?
Wanneer je in aanraking komt met een kwestie die verband houdt met de wettelijke verdeling, is het heel begrijpelijk dat dit veel vragen bij je oproept. Daarom is het verstandig om een erfrecht advocaat te raadplegen. Die kan je met raad en daad bijstaan en je antwoord geven op al je vragen. Een advocaat die is gespecialiseerd in het erfrecht kan je ook helpen bij andere erfrechtelijke kwesties, zoals onterving. Kinderen van een ouder die komt te overlijden worden in Nederland goed beschermd. Een ouder kan ervoor kiezen om bij testament te bepalen dat hij een of meer kinderen (gedeeltelijk) onterft. Dat betekent echter niet dat het onterfde kind helemaal geen aanspraak meer heeft. De testeervrijheid van ouders (de vrijheid om de inhoud van hun testament zelf te bepalen) wordt onder andere beperkt door de legitieme portie. Het is dus niet per definitie zo dat onterfde kinderen helemaal niets krijgen. Een kind dat is onterfd wordt legitimaris genoemd en de legitieme portie is het minimumbedrag dat een kind op grond van de wet uit de nalatenschap van een erflater verkrijgt, mits het kind hier aanspraak op maakt.
Een advocaat erfrecht kan je onder andere helpen bij de berekening van de legitieme portie. De legitieme portie bedraagt kort gezegd de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou hebben gekregen als de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Hoewel de berekening van de legitieme portie misschien eenvoudig lijkt, is dit geen sinecure. Een erfrecht advocaat kan de juiste berekening voor je maken.
